فارغ التحصیلان زراعت در شغل های کاذب مشغول به کارند - وبلاگ مهر و موم

به گزارش وبلاگ مهر و موم، خبرنگاران/خراسان رضوی استاد گروه اگروتکنولوژی دانشگاه فردوسی گفت: به طور کلی با توجه به شرایط کشور بسیاری از افراد فارغ التحصیل در رشته های دانشگاهی از جمله رشته زراعت نتوانسته اند شغل مناسبی را پیدا نمایند لذا یا در شغل هایی غیر از رشته خود یا شغل های کاذب دیگر مشغول شده اند یا بعضا به خارج از ایران مهاجرت نموده اند.

دکتر پرویز رضوانی مقدم در گفت وگو با وبلاگ مهر و موم اظهار کرد: سابقه رشته های کشاورزی دانشگاهی در ایران به 98 سال پیش بازمی گردد. در سال 1301 برای اولین بار مدرسه فلاحت در تهران شروع به کار کرد و بعدها در سال 1319 مدرسه فلاحت به دانشکده فلاحت تغییر نام داد و در سال 1328 به دانشگاه تهران ملحق شد، این دانشکده در آن موقع دارای رشته های متعددی بود که از آن جمله می توان به زراعت و علوم زراعی اشاره نمود. در سال 1352 دانشکده کشاورزی در مشهد ایجاد شد که بزرگانی همچون آقایان دکتر امین علیزاده و دکتر علیرضا کوچکی در این زمینه پیشرو بوده اند. فعالیت های آموزشی دانشکده کشاورزی مشهد از مهرماه 1353 در دو رشته کارشناسی علوم زراعی و علوم و صنایع غذایی شروع شد و در سال 1354 رشته کارشناسی دامپروری به آن اضافه شد. در سال 1364 رشته های کارشناسی ناپیوسته علوم زراعی، علوم دامی و صنایع غذایی به آن اضافه شدند، سپس در سال 1366 رشته کارشناسی ارشد زراعت در دانشگاه فردوسی تاسیس شد.

وی اضافه کرد: در سال 1365 رشته علوم زراعی به زراعت و اصلاح نباتات تغییر نام داد و در سال 1372 رشته دکترای اکولوژی گیاهان زراعی شروع به کار کرد که بعدها رشته های دکترای علوم علف های هرز و فیزیولوژی گیاهان زراعی به این رشته ها اضافه می گردد، درسال 1386 رشته کارشناسی ارشد اگرواکولوژی و در سال 1389 دکترای اگرواکولوژی در دانشگاه فردوسی شروع به کار نموده است.

استاد گروه اگروتکنولوژی دانشگاه فردوسی در رابطه با بازنگری ها و تغییرات در این رشته عنوان نمود: در سال 1394 بازنگری هایی در سطح وزرات خانه در سرفصل های دروس دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکترا در رشته های زراعت و اصلاح نباتات و اگرواکولوژی رخ داد و نام رشته کارشناسی زراعت و اصلاح نباتات به رشته کارشناسی مهندسی فراوری و ژنتیک گیاهی تغییر کرد و نام رشته زراعت در مقاطع ارشد و دکتری به اگروتکنولوژی به چهار گرایش اکولوژی گیاهان زراعی، فیزیولوژی گیاهان زراعی، علوم علف های هرز و تکنولوژی بذر تغییر نام داد. رشته های بازنگری شده عملا از سال تحصیلی 1396 در دانشگاه های کشور اجرایی شدند.

رضوانی مقدم با بیان اینکه رشته اگرواکولوژی به معنی بوم شناسی کشاورزی است، گفت: ایده ایجاد این رشته در ایران برای اولین بار توسط آقای دکتر کوچکی در سال 1378 مطرح شد و پس از کوشش های بسیار زیاد در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی و پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی اولین گروه دانشجویان در سال 1386 در این رشته پذیرفته شدند و بعدها دانشگاه های متعددی این رشته را در مقطع کارشناسی ارشد دایر کردند ولی در حال حاضر فقط 3 دانشگاه در کشور از جمله دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه زابل دکترای رشته اگرواکولوژی را پذیرش می نمایند.

وی اضافه کرد: رشته اگرواکولوژی یک رشته بین گروهی و دانشکده ای (Multidisciplinary) است، بر این اساس پذیرش دانشجو در این رشته از کلیه گروه های آموزشی دانشکده های کشاورزی و منابع طبیعی صورت می پذیرد. اگرواکولوژی به رشته ای از علوم مرتبط با فراوریات کشاورزی و غذا اطلاق می گردد که بر آموزش تئوریک و عملی اجزای سازنده بوم نظام های کشاورزی و اثر متقابل بین آن ها با تاکید بر کاربرد این مفاهیم در طراحی و مدیریت بوم نظام های کشاورزی و استفاده از فن آوری های بوم سازگار پایدار است. لذا این رشته یک چشم انداز وسیع در حوزه های مختلف کشاورزی اعم از فراوریات زراعی، دامی، محیط زیست، منابع طبیعی را در بر می گیرد، اما بسیاری تصور می نمایند اگرواکولوژی همان رشته زراعت است ولی همانگونه که ذکر شد این رشته فراتر از رشته زراعت بوده و ماهیت بین رشته ای دارد و در جهان در سال های اخیر توسعه بسیار زیادی پیدا نموده است. در کشور ما نیز با یک تاخیر زمانی احتیاج این رشته احساس شد و علی رغم مقاومت و سنگ اندازی های زیاد این رشته در مقاطع ارشد و دکتری تاسیس شد.

استاد گروه اگروتکنولوژی دانشگاه فردوسی مشهد اعلام کرد: در سال 1400 اولین گروه از دانشجویان کارشناسی مهندسی فراوری و ژنتیک گیاهی فارغ التحصیل خواهند شد، لذا هنوز هیچگونه پایشی در خصوص نتیجه بازنگری سر فصل های رشته ها انجام نگرفته است، در این سال تعیین خواهد شد که فارغ التحصیلان ما چه موقعیتی خواهند داشت. اما به طور کلی با توجه به شرایط کشور بسیاری از افراد فارغ التحصیل در رشته های دانشگاهی از جمله رشته زراعت نتوانسته اند شغل مناسبی را پیدا نمایند، لذا یا در شغل هایی غیر از رشته خود یا شغل های کاذب دیگر مشغول شده اند یا بعضا به خارج از ایران مهاجرت نموده اند.

رضوانی مقدم در خصوص کیفیت علمی دروس در رشته های کشاورزی عنوان نمود: بازنگری در سرفصل های دروسی که برای مقاطع مختلف انجام شده الگو گرفته از بهترین دانشگاه های جهان است که با شرایط خودمان بومی سازی شده است. ما از لحاظ تئوری در دروس دانشگاهی در کشور هیچ مسئله ای نداریم اما مشکل اصلی دروس عملی، آزمایشگاهی و مزرعه ای است که به دلیل محدودیت ها اعم از مواد شیمیایی، تجهیزات و امکانات، ارایه این دروس مطلوب نیست. این محدودیت ها شاید در دانشگاه های تراز اول و جامع کشور کمتر باشد اما در دانشگاه های کوچک تر و درجه دوم و سوم بیشتر است، متاسفانه در طول سه دهه گذشته دانشگاه هایی که بی رویه رشد نموده اند، اعم از دانشگاه های دولتی، پیغام نور و دانشگاه آزاد که بعضا امکانات آزمایشگاهی، عملی و نیروی متخصص این دانشگاه ها متناسب با رشته های ایجاد شده نبوده و نیست مسائل زیادی را برای فارغ التحصیلان از بعد مهارت آموزی ایجاد نموده که خود یکی از دلایل بیکاری این گروه از تحصیلکردگان در جامعه است.

وی اضافه کرد: به همین دلیل بسیاری از دانشجویان فارغ التحصل از لحاظ عملی و اجرایی بسیار ضعیف هستند، زیرا اعتماد به نفس لازم را در عمل پیدا ننموده اند تا تئوری را در عمل اجرا نمایند. از سال 1398 زمزمه هایی در وزارت علوم ایجاد شد که رشته های کارشناسی کشاورزی کارایی لازم را ندارند در نتیجه با هدف ارایه راهکارهای لازم برای افزایش بهره وری، مهارت افزایی و بازار کار برای فارغ التحصیلان، کارگروه هایی در سطح وزارتخانه در رشته های مختلف تشکیل شده است. وزارت خانه بسیار بر بحث مهارت آموزی و کارآموزی تاکید دارد تا فارغ التحصیلان ما کاملا با شرایط نظام های کشاورزی آشنا شوند. به همین دلیل بازنگری ها برنامه دقیقی را در نظر دارد و بحث کارآفرینی افزایش توانایی های فارغ التحصیلان بعد از فارغ التحصیلی در آن دیده شده است.

این استاد گروه اگروتکنولوژی دانشگاه فردوسی در خصوص پژوهش های کشاورزی و کاربرد آن در کشور گفت: متاسفانه دانشگاه ها و دانشکده های کشاورزی مجموعه موازی دیگری به نام مراکز تحقیقات وزارت کشاورزی در کنار خود دارند. افراد شاغل در این مراکز ماموریت حل مسائل حوزه کشاورزی در کشور را دارند. بخش نامه های زیادی وجود دارد که خاتمه نامه های دانشجویی و دکترا در جهت حل مسائل کشور باشد اما به دلیل محدودیت های موجود مانند بودجه و مسائلی دیگر عملا بسیاری از این تحقیقات در راستای حل مسائل کشاورزان و بخش فراوری نیست. از نگاه بنده دانشگاه ها خصوصا دانشکده های کشاورزی علی رغم شعاری که در کشور داده می گردد در حل مسائل سیستم های کشاورزی به بازی گرفته نشده یا گرفته نمی شوند که شاید یکی از این دلایل ساختار پژوهشی کشور در رشته های کشاورزی است.

رضوانی مقدم در خصوص نقش دانشگاه ها در حوزه تصمیم گیری ها در بخش کشاورزی اظهار کرد: متاسفانه گفته می گردد که هر کاری باید مبنای پژوهشی داشته باشد و دانشگاه ها باید در تصمیم گیری ها دخالت داده شوند اما از پتانسیل های دانشگاه ها خصوصا در رشته های کشاورزی در حوزه حل مسائل کشاورزی و مدیریت اجرایی استفاده نمی گردد.

وی اضافه کرد: توصیه من به کسانی که وارد این رشته می شوند این است که باید عاشق طبیعت و کشاورزی باشند. اگر به دنبال پشت میزنشینی باشند اکیدا تاکید می کنم که وارد نشوند. ذهنیت این افراد باید به عنوان یک فراوری نماینده باشد. کسانی که وارد این رشته می شوند باید عاشق این رشته باشند. در ایران بیش از 140 دانشگاه داریم (اعم از دانشگاه های دولتی، آزاد و پیغام نور) که دانشکده کشاورزی دارند و دانشجوی کشاورزی تربیت می نمایند واقعا کشور ما احتیاج به این همه فارغ التحصیل در رشته های کشاورزی ندارد. وزارت علوم پس از 30 سال به این نتیجه رسیده که باید بخش قابل توجهی از این دانشکده خصوصا پیغام نور و غیره تعطیل شوند خوشبختانه در سه چهار سال گذشته تعداد زیادی از این مراکز تعطیل شده اند.