سرگیجه، عارضه ای به ظاهر ساده اما پیچیده - وبلاگ مهر و موم

به گزارش وبلاگ مهر و موم، اختلال در تعادل عارضه ای است که طی آن شما احساس عدم تعادل و سرگیجه می کنید. زمانی که ایستاده، نشسته و یا دراز کشیده اید، ممکن است احساس کنید که در حال حرکت و چرخش بوده و یا در فضا معلق هستید. همچنین ممکن است به هنگام راه رفتن احساس کنید که هرلحظه در حال زمین خوردن هستید. هر فردی گاهی دچار سرگیجه می گردد، ولی این سرگیجه ممکن است برای افراد مختلف معانی متفاوتی داشته باشد. ممکن است سرگیجه برای یک نفر به معنی احساس زودگذر از حال رفتن باشد، درحالی که برای فرد دیگری به معنی احساس چرخش طولانی مدت است.

اختلالات تعادلی و عدم تعادل در راه رفتن و ایستادن ممکن است در اثر اختلالات سلامتی متفاوت، داروهای خاص و بعضی از مسائل مربوط به گوش داخلی و مغز ایجاد شوند. مسائل تعادلی می توانند عمیقا در فعالیت های روزمره اختلال ایجاد نموده و باعث سختی های روحی و روانی شوند. سرگیجه و عدم تعادل، زمین خوردن و یا احساس زمین خوردن، سنگینی سر، از حال رفتن و یا احساس معلق بودن، تار شدن دید، گیجی و منگ شدن، حالت تهوع و استفراغ، اسهال، تغییر در ضربان قلب و فشارخون، ترس، اضطراب و وحشت زدگی ازجمله علائم اختلالات تعادلی هستند.

کتاب ارزیابی و درمان سرگیجه و اختلالات تعادلی تألیف رضا حسین آبادی؛ دکترای تخصصی شنوایی شناسی و استادیار دانشگاه علوم پزشکی تهران و مهسا حمیدی پوینده، در 11 فصل به ارزیابی و آنالیز عوامل ایجاد سرگیجه از جنبه های پزشکی و روانپزشکی و در ادامه معرفی راه های درمان می پردازد.

فرایند تخصصی و پیچیده تشخیص و درمان اختلالات تعادلی

شاید در نظر بسیاری از افراد، سرگیجه یک عارضه ساده، زودگذر و معمولی باشد که خطر چندانی متوجه سلامتی انسان نمی کند، اما برخلاف تصور عامه، این عارضه می تواند دلایل پیچیده و مهمی داشته باشد که عدم توجه به آن ها در مواردی بسیار خطرناک و مشکل آفرین خواهد بود. مولفان کتاب درباره اهمیت این موضوع نوشته اند: در سال های اخیر، شیوع سرگیجه به عنوان یکی از معمول ترین اختلالاتی که افراد در طول زندگی تجربه می کنند، افزایش داشته است. این مسأله می تواند در نتیجه مواردی همچون تغییر در سبک زندگی مردم، افزایش بیماری های زمینه ای مثل بیماری های قلبی-عروقی و مصرف بی رویه داروها باشد. سرگیجه و عدم تعادل، نشانه ای از عملکرد ناهنجار ساختارهای مختلف ازجمله سیستم دهلیزی گوش داخلی، سیستم حس عمقی و بینایی هستند و بنابراین درمان آن ها نیز باید مبتنی بر شناسایی و برطرف اختلال در این ساختارها باشد.

معرفی آزمون های جدید برای تشخیص علت سرگیجه، موجب تحول عظیمی در این زمینه شده است و امکان تشخیص ناهنجاری ها در تقریبا تمامی ساختارهای مشارکت کننده در حفظ تعادل را فراهم کرده است. متخصصینی که در حیطه ارزیابی و درمان سرگیجه و اختلالات تعادلی فعالیت دارند، به این نکته اذعان دارند که فرایند تشخیص و درمان این اختلالات بسیار تخصصی، پیچیده و گاهی سخت است. تاریخچه گیری کامل و دقیق، توجه به علائم بالینی بیمار، انتخاب آزمون مناسب و تفسیر صحیح نتایج آزمون ها، یاری شایانی به تشخیص و درمان این اختلالات خواهند نمود.

علل سایکولوژیک گیجی و سرگیجه

حملات اضطرابی می توانند موجب گیجی، بی ثباتی و سرگیجه ملایم شوند اما آتاکسی ایجاد نمی کنند. در بعضی بیماران که گیجی آن ها ناشی از حملات اضطرابی است، ممکن است علائمی از یک حمله کلاسیک همراه با ترس ناگهانی، تپش قلب، درد قفسه سینه، تنگی نفس، لرز و تعریق را گزارش کنند. در بیمارانی که سرگیجه علامت اولیه حمله اضطرابی آن هاست، احتمال گزارش سبکی سر، احساس نامشخصی از چرخش، علائم اتونومیک و بیماری حرکت بیشتر است...

در مراکز درمانی برای حدود یک سوم بیماران با گیجی غیرچرخشی مزمن یا حدود 8-10 درصد تمام بیمارانی که برای ارزیابی سرگیجه یا عدم تعادل مراجعه می کنند، تشخیص اولیه اختلال اضطرابی داده می گردد. اختلالات اضطرابی، شیوع بالایی به عنوان عاملی برای گیجی دارند. در مقابل بی ثباتی و سرگیجه ملایم، علل سایکولوژیک سرگیجه شدید و آتاکسی، شیوع کمتری دارد. اختلالات نورولوژیک عملکردی و اختلالات ساختگی می توانند این علائم را ایجاد کنند، اما احساس چرخش غیرطبیعی و مشکل راه رفتن ایجاد شده در این حالت، نشان دهنده منشأ سایکولوژیک آن ها است. گزارشات بیمارانی که اختلالات عملکردی دارند، نشان دهنده وجود یک اختلال ساختاری است، درحالی که علائم جسمی آن ها با نقایص ساختاری محیطی یا مرکزی در سیستم دهلیزی سازگار نیست. اختلالات عملکردی در بعضی بیماران می تواند منجر به صدمات جسمی گردد.

نخستین چاپ کتاب ارزیابی و درمان سرگیجه و اختلالات تعادلی در 213 صفحه با شمارگان 500 نسخه به بهای 45 هزار تومان از سوی انتشارات ستایش هستی راهی بازار نشر شده است.